Fabels & Feiten

Fabels & Feiten

Fructaanindex: laag fructaangehalte: veilig om mijn hoefbevangenheids-gevoelige paard te laten grazen.

Nee, de fructaanindex kijkt alleen naar de zon en de temperatuur. Fructaan kan echter ook hoog oplopen door een tekort aan meststoffen en/of water! Ga dus nooit enkel en alleen op de fructaanindex af maar lees ook vooral de pagina over fructaan aandachtig door zodat je snapt hoe het werkt.

Het is in alle gevallen goed om je paarden/pony's goed in de gaten te houden. Voel dagelijks even aan de manenkam om te controleren of deze soepel is; een hardere manenkam is een eerste signaal dat er iets mis gaat, het is verstandig om het dieet van zo'n dier aan te passen (minder of geen gras, geen krachtvoer) én om hem of haar extra veel beweging te geven. Een test om te kijken of het paard niet bijna hoefbevangen is, is deze: Laat de achterhand van het paard om de voorhand wijken terwijl je ernaast staat. De voorhoeven moeten dus op hun plaats blijven staan en de achterhoeven moeten een rondje lopen, doe dit op harde ondergrond. Paarden die gezonde hoeven hebben zullen er geen probleem mee hebben om hun voorhoeven een rondje te laten draaien op de grond. Paarden die tegen hoefbevangenheid aan zitten (laminitis), zullen de draaiende beweging in de hoeven erg pijnlijk vinden en zij zullen hun voorhoeven dus steeds optillen om die draaiende beweging te voorkomen. Oefen het eens met je paard als er nog niets aan de hand is zodat je weet hoe hij normaal reageert en je het direct kunt signaleren als het verandert. In zo'n geval haal je het paard direct van het gras af en geef je geschikt hooi en vermijd je alle snelle koolhydraten (granen, wortelen, appels, enz) terwijl je ondertussen zorgt dat de hoeven goed zijn bekapt in een natuurlijk model om de druk op de hoefwand zo klein mogelijk te laten zijn en geef je veel beweging (wandelen, fietsen, rechtuit, geen longeenwerk). Hoe eerder je er bij bent en goed reageert, hoe groter de kans dat de hoefbevangenheid niet doorzet en het dier snel weer in orde is.

Een paard waarbij je de ribben ziet is te mager

Nee, zeker niet per definitie. Paarden in Nederland (en andere landen waar het 'goed' gaat met de mensheid), zijn meestal te dik. Doordat we met zijn allen aan volle paaren gewend zijn geraakt, ziet dit er voor ons normaal uit en lijkt een dier waarbij je de ribben kunt zien te mager. Toch zou het anders moeten zijn, de ribben van een paard zijn in het ideale geval lichtjes te zien en gemakkelijk te voelen. Spieren moeten goed waarneembaar zijn en niet verscholen liggen in een laag vet. De manenkam van een paard moet soepel zijn en niet hobbelig met vetbulten. Bij de schouder en staartaanzet mogen ook geen vetbulten zitten.

Let er op dat je paard/pony niet te dik wordt. Te dik zijn heeft veel gezondheidsrisico's en verhoogde kans op hoefbevangenheid. Een paard kan moddervet zijn en er toch slank uitzien, evenals dat een paard mager kan zijn en dik kan lijken. In het eerste geval heeft het paard géén zogenaamde 'grasbuik' (veel vulling in de darmen), in het tweede geval wel. De buikomvang is niet hetgeen dat bepaalt of het dier wel of niet dik is! Let op de vetophopingen op de ribben, manenkam, schouders en billen.

Bekijk en bevoel je dier kritisch en pas de beweging/voeding aan indien dat nodig is.

Als een paard zijn vacht opzet heeft hij het koud en moet hij een deken om

Het opzetten van de vacht is geen teken dat een paard het koud heeft, maar een teken dat hij prima in staat is om zijn vacht te gebruiken waar hij voor nodig is; het paard precies op de goede temperatuur houden. Opgezet als het kouder wordt, weer wat platter als het warmer wordt.

Lucht isoleert, en door de haren op te zetten zorgt het paard ervoor dat hij meer isolerende lucht "opsluit", waardoor hij het warmer krijgt, het paard doet als het ware een jas aan. Als hij het warm heeft trekt hij een jas of een trui uit door de vacht een beetje of geheel plat te leggen. Als je een paard met een wintervacht hebt, is het je vast al wel eens opgevallen dat hij zijn vacht plat legt als je een stuk fanatiek hebt gereden.

Een deken berooft het paard van zijn prachtige temperatuurregulatie. Hij kan zijn vacht niet meer naar behoefte opzetten of platter leggen, het paard zit dan vast aan een ding dat totaal niet reageert op de temperatuur buiten of op zijn lichaamstemperatuur, het is gewoon een dood ding, zeer inferieur aan haar prachtige regulerende vacht.

Wij mensen hebben niet zo'n prachtige vacht zoals paarden hebben, maar moeten ons behelpen met kledingstukken en verblijf in kunstmatig verwarmde of gekoelde ruimtes. Eigenlijk voelen wij mensen ons nooit optimaal prettig (indien wel, dan vaak ten koste van iemand anders die in dezelfde ruimte verblijft en onze ingestelde temperatuur waarschijnlijk te koud of te warm vindt). Als wij wel zo'n automatische temperatuurgeregelde natuurlijk jas zouden hebben, dan zouden we ons schamen om de vacht van een dier te saboteren door er een deken overheen te leggen.

Lees meer over de vacht van het paard en zijn manier om zijn temperatuur goed te kunnen houden op onze pagina "Heeft mijn paard het koud?"

Hoefbevangenheid wordt veroorzaakt door eiwitten in het voorjaarsgras

Dit fabeltje had allang de wereld uit moeten zijn! Uit allerlei onderzoeken is gebleken dat fructaan in het gras de grote boosdoener is, en eiwitten geen enkele rol spelen. Het fructaangehalte van gras loopt vooral hoog op wanneer de temperatuur laag is terwijl er veel zonneschijn is, een situatie die in het voorjaar vaak voorkomt. Maar het fructaangehalte loopt ook door andere omstandigheden op. Wie hoefbevangenheid wil voorkomen kan het beste even ons artikel over fructaan lezen.

Een paard hoort 's nachts op stal te staan

Een heel hardnekkig fabeltje! Een paard is namelijk van nature geen hol- of nestdier, maar blijft het liefst op de open vlakte!

Een paard heeft bovendien geen waak- en slaapritme zoals mensen dat hebben. Voor wat het paard betreft is er geen verschil tussen dag en nacht.

En als je denkt je paard een plezier te doen door hem 's nachts op stal te zetten: vraag je dan eens af waarom je de deur van de stal op slot doet? Wat gebeurt er als je de staldeur open laat? Nou dan! Als je paard zo graag op stal staat dan zou hij vanzelf wel binnen blijven, toch?

Lees meer over antropomorfisme, waak- en slaapgedrag van paarden, etc. in het artikel Natuurlijke Huisvesting.

Peesbeschermers beschermen de pezen tegen overbelasting

Nee, dit is echt een fabeltje! Als peesbeschermers al iets doen, wat nog maar de vraag is, dan is het de pezen beschermen tegen fysieke klappen van buitenaf.

Peesbeschermers beschermen totaal niet tegen overbelasting. Het is net zoiets als een touw waar je een kokertje omheen doet: Het touw met kokertje knapt nog even snel als je hard aan het touw trekt, alleen is het touw nu beter bestand tegen de inwerking van een mes.

Peesbeschermers hebben ondertussen echter veel nadelen: Ze verminderen de doorbloeding, de pezen kunnen de warmte minder goed kwijt (die kun je dan nog wel afspuiten na het rijden, maar tijdens het rijden kunnen ze hun warmte niet kwijt), er kan zand tussen de beschermer en het been komen (schuurplekken en infecties), etc.

Veel dierenartsen zijn van mening dat meer paarden schade opgelopen door peesbeschermers dan dat er schade mee wordt voorkomen...

Je moet altijd via de linkerkant van je paard opstijgen

Op iedere manege leren ze je dat je vanaf de linkerkant van het paard moet opstijgen. Maar waarom moet dat dan? Gebeurt er soms iets ergs als je van rechts opstijgt?

Nee, het is zelfs goed om rechts op te stijgen! De reden dat je links moet opstijgen komt, zoals zoveel fabeltjes, uit het verleden. Dressuur is afgeleid van de cavalerie: de militairen dus! En vroeger droegen die een sabel, zwaard, of wat voor wapentuig dan ook, en dat droegen ze altijd aan de linkerkant zodat ze er met hun rechterhand snel bij konden. Maar met een sabel aan de linkerkant is het zo goed als onmogelijk om rechts op te stijgen, dus stegen de militairen altijd aan de linkerkant op. En dus doen we dat vandaag de dag nog steeds, zonder er bij na te denken, gewoon omdat iedereen dat zo doet!

Ondertussen zitten we wel met stijgbeugelriemen die ongelijk uitrekken, maar die kun je af en toe nog omwisselen. Erger is het voor de bespiering van je paard, die kun je helaas niet verwisselen... Misschien dat je je paard nog kunt rechtrichten, of zijn scheefheid met dressuuroefeningen weer wat kan verminderen, maar voorkomen is beter dan genezen.

Wie zijn verstand gebruikt laat deze militaire traditie voor hij is en doet wat het beste is voor zijn paard: Links en rechts afwisselend opstijgen!

Als je een bezweet paard zonder deken buiten zet dan wordt hij ziek

Dit is een prachtig voorbeeld van antropomorfisme. Wij mensen worden namelijk inderdaad ziek als we bezweet buiten staan, maar dat komt omdat wij geen vacht hebben en de afkoeling rechtstreeks op onze huid plaatsvindt. Bij paarden werkt dit echter heel anders. Het verschil tussen paarden mensen is zo groot dat we hier een apart artikel over hebben geschreven: Heeft mijn paard het koud? waarin uitgebreid wordt ingegaan op zweet, afkoelen, zweetdekens, enzovoorts.

Je kunt een paard met een natte vacht gerust buiten zetten, hij zal hier niet ziek door worden. Let er wel op dat je het paard goed uitstapt voor hem weer de wei in te doen, de vacht vlak op zijn huid moet weer droog zijn.

Als je gaat rijden zonder een cap op ben je niet verzekerd

Een heel merkwaardig fabeltje! Verzekerd tegen letselschade ben je namelijk altijd! Ook als je bezopen achter het stuur van je auto zit, geen gordels draagt en vervolgens tegen een boom rijdt. Of wanneer je rookt en daardoor longkanker krijgt. "Eigen schuld, dikke bult" geldt in Nederland niet, althans niet voor wat betreft de ziektekostenverzekeringen. Het niet dragen van een cap vormt hierop geen unieke uitzondering.

Laten we wel wezen: Rijden met een cap is een beetje veiliger, maar helemaal niet rijden is nog veiliger. Welke risico's je aanvaardbaar vindt is een persoonlijk gegeven. Laat iedereen dus gewoon lekker zelf beslissen welke risico's hij of zij neemt.

Paarden nemen stalondeugden van elkaar over

Het is een berucht fenomeen: Stalondeugden. In veel stallen waar paarden vervelende gewoonten hebben zoals luchtzuigen, kribbebijten en weven, zie je dat deze nare eigenschappen zich niet beperkent tot slechts één paard. Het lijkt dan ook zeer aannemelijk dat paarden deze nare gewoonten van elkaar kunnen overnemen.

Om te begrijpen dat dit een fabeltje is moet je eerst weten wat stalondeugden zijn: Wanneer een dier ernstig wordt beperkt om zijn natuurlijke gedrag te vertonen vervalt hij vaak in stereotype gedrag. Zo is bekend dat ijsberen die worden opgesloten in een kleine kooi gaan... ijsberen! Ze lopen de hele dag heen en weer voor de tralies.

Paarden die teveel beperkt worden in hun natuurlijke gedrag gaan niet ijsberen, maar luchtzuigen, kribbebijten of weven. Deze zogenaamde stalondeugen zijn signalen dat het dier in ernstige geestelijke nood verkeert. Dit gebeurt met name wanneer het paard in een stal wordt opgesloten, want voor paarden is het urenlang stilstaan in een zeer beperkte ruimte allesbehalve natuurlijk (zie ook ons artikel over Huisvesting). Dit gedrag wordt dan ook niet voor niets samengebracht onder de noemer stalondeugden, want het is bekend dat dit gedrag nooit ontstaat bij paarden die altijd lekker buiten mogen blijven.

Verkeerd voedsel is een andere veroorzaker van stalondeugden. Paarden zijn van nature het grootste deel van een etmaal bezig met eten. De meeste stalpaarden schrokken hun hooggeconcentreerde voeding in een paar minuten op, maar hun instinct zegt dat ze nog lang niet klaar kunnen zijn en door moeten blijven eten. Omdat dit niet kan gaat het paard zoeken naar een uitweg, en vaak ontaardt dit eveneens in de ontwikkeling van stalondeugden. (Zie ook ons artikel over Voeding.)

Dat vaak meedere paarden in een bepaalde stal stalondeugden vertonen, komt niet doordat die paarden dit "kunstje" van elkaar hebben afgekeken, maar omdat ze in dezelfde paardonvriendelijke omstandigheden moeten leven.

Verbeter je de leefomstandigheden dan houden paarden die eenmaal begonnen zijn aan stalondeugden er niet zomaar meer mee op. Wel kun je daarmee voorkomen dat andere paarden hetzelfde gedrag gaan ontwikkelen, ook al staan ze voortdurend naast een luchtzuiger. Dat paarden stalondeugden van elkaar overnemen is een bewezen fabeltje!

Verwijzing

Verwijzing
www.paardnatuurlijk.nl

Teller