Diersoort Ergovaline (ppb) Lolitrem
Paard 300-500 Onbekend
Rund 400-750 1800-2000
Schaap 500-800 1800-2000
Tabel 1: Drempelwaarden van giffen ergovaline en lolitrem B voor verschillende weidedieren.
Ppb = parts per billion, dus 10-9 deeltjes wat overeenkomt met ng/g of µg/kg

Bewijs van vergiftiging
Via de hormoonhuishouding beeinvloeden de giffen de volledige stofwisseling en het immuunsysteem:

Hormoon Invloed van de zwenkgrasgiffen op de hormoonspiegel
Prolactine (merrie) Sterk verlaagd
Progesteron (merrie, pasgeboren veulen) Sterk verlaagd
Oestrogeen (merrie) Verhoogd
Cortisol (pasgeboren veulen) Verlaagd
Cortisol (rund) Verhoogd door ergotaminetartraat of ook wel verlaagd
Schildklierhormoon T3 (pasgeboren veulen) Verlaagd
ACTH (pasgeboren veulen) Verlaagd
Tab 2: Invloed van de giffen van rietzwenkgras op sommige hormonen
Bronnen: Cross ET AL. 1995, Browning ET AL 1998, Kennington 2003, Strickland ET AL. 2007, Thompson ET AL, 2001.

Prolactine wordt door ergovaline zo consistent, dat DeLorme ET AL (2007) voorstellen dit hormoon als bewijs te gebruiken dat er sprake is van vergiftiging. Lyserginezuur is een afvalproduct van elgotalkkaloïden en worden door paarden in de urine uitgescheiden (Schultz ET AL 2006, Strickland ET AL. 2007) De volgende tabel laat zien welke stoffen in welke substraten aantoonbaar zijn:

Subsantie Substraat
Lolitrem B Bloedserum/ -plasma
Lolitrem B Perirenaal vet
Ergovaline Ontlasting
Lyserginezuur Urine
Lolitremen, ergotalkaloïden Voer
Prolactine Bloedserum/ -plasma
Tabel 4: Substanties en de substraten waarin ze aantoonbaar zijn.
Bronnen: DeLorme ET AL. 2007, Duringer 2007a,b, Miyazaki ET AL. 2004, Schultz ET AL 2006, Strickland ET AL 2007, Stuedemann ET AL 1998.

In de VS en in Aurstralie vindt men labaratoria die gespecialiseerd zijn in de analyse van ergovaline en lolitrem B (Duringer 2007a,b, Reed 1999b. In Europa wordt dit soort werk alleen door privélaboratoria gedaan. Lyserginezuur is een basiselement van LSD (afkorting van het duitse woordlysergsäurediäthylamid = lyserginezuurdiëthylamide). Het aantonen van de aanwezigheid van deze substantie zou geen probleem moeten zijn voor laboratoria die zich bezighouden met het opsporen van verdovende middelen. Lolitrem B blijft in het perirenale vet (buikvet rond de nieren) van geslachte runderen aantoonbaar tot een concentratie van 210 ppb (Miyazaki ET AL. 2004).

Preventieve maatregelen.
Het is natuurlijk beter om bij voorbaat het gifgehalte in het voeder te meten dan naderhand te bewijzen dat het dier vergiftigd is (Yoder & Fournier 2002. Bohnert & Merrill (2006) beschrijven hoe men statistisch correcte stalen uit hooi moeten nemen en waar men deze stalen heen kan sturen om geanalyseerd te worden.
In geval van groenvoer dat mogelijkerwijze gif bevat, moet men verhinderen dat de giffen vanuit de darm in de bloedbaan terecht komen (Stuedemann ET AL. 1998). Hiertoe gebruikt men gifbindmiddelen (bv. Gistwandbestanddelen, biergist, aluminiumsilscaat, bentoniet, clinoptiloliet, diatomaarde). Een overzicht wordt gegeven door Huwig ET AL. (2001) en Evens & Dawson (2007).

Ergotisme wordt in het algemaan met papaverine behandeld (Hapke 1975). In geval van drachtige merries is vooral Domperidon betrouwbaar gebleken om complicaties bij de geboorte en het zogen te verkomen (Cross ET AL, 1999). De exacte doses en de kosten voor de behandelijk werden berekend door resp. Cross ET AL (1999) en Jennings ET AL (No date).

Verklaring voor het trage onderzoek naar het verband.
Hoewel er al in 1898 werd geschreven over de aanwezigheid van endofytische schimmels in lolium zaden (Vogl 1898, geciteerd door Hesse 2002 en Hoveland 2005) duurde het vanwege geldgebrek, pech en menselijke inschattingsfouten nog heel lang voordat er een duidelijk verband werd aangetoond tussen deze schimmels en vergiftiging van weidedieren (Hoveland 2005). Alleen dankzij de grote volharding van sommige mensen, ten dele dwars tegen de bevelen in van superieuren die de zaak niet de moeite waard vonden, kwam er uiteindelijk een doorbraak tot stand (zie Hoveland 2005: The tall Fescue On-line Book). Afegzien daarvan wilden vele wetenschappers die hard in een andere richting hadden gezocht deze (te) eenvoudige oplossing aanvankelijk niet accepteren. Pas in de jaren ’70 kon het raadsel opgelost worden: men had te maken met goftige endofyten. Maar tot in de jaren ’80 van de afgelopen eeuw realiseerde men zich niet dat er een verband bestond met het telen van resistentie grassen. Pas in de jaren ’90 nadat men endofyten-vrije grassen begon te telen om ernstige vergiftigingen van weidendieren te vermijden (Reed 1999A,B, Seed & Feed 2000), nleek dat niet de grassen op zich resistent waren, maar dat de symbiose ,et de schimmel de resistentie teweegbracht..
Hoveland (2005) schrijft het volgende over de achtergronden van het onderozek naar de samenhang tussen de vergiftiging van dieren en endofytische giffen:

“J.K, underwood and co-workers in Tennessee noted with great insight that the animal signs were similar to those of engotism but they eliminated this possibility because there weren o ergot sclerotia (Claviceps purpurea) in tall fesceu seedheads (unpublished, 1954). Surprisingly, this clue was not followed up, perhaps because such unfavourable news might hinder sales of tall fescue seed grown by some producers (personal communication, H. A. Fribourg, as related to him by the late J.B. McLaren). Instead, research was concentrated on external plant fungi, plant alkaloids, toxins produced in the rumen, and anions during the 1950s-1970s (bush et al., 1979).’

Tijdschrift: “De Hoef” nr 137

Realist schreef op zondag 17 mei 2009, 21:54:

Wie is die hele mooie schimmel op de foto?
Echt een prachtig paard!

Suzanne Graauw schreef op zondag 17 mei 2009, 23:24:


Prachtig in de krul getrokken he?

Isabel van der Made schreef op zondag 17 mei 2009, 23:30:


Maar t blijft een mooi paard!
Maar wie is t?

Suzanne Graauw schreef op zondag 17 mei 2009, 23:32:


Weet ik veel, misschien is het wel realist.

Mensen, kom op....doet iemand zijn best om ons te laten delen in een interessant artikel gaan jullie beetje lopen zeiken over een foto.

Realist helpt ons aan een fantastisch mooi artikel waar ik in ieder geval heel blij mee ben daar ik het onderhand ook niet meer weet.

Maximaal 1 uur weidegang met fructaan op 0 en niet dikke paarden geeft al lichte tot zware hoefbevangenheidssymptomen bij twee van mijn paarden. Met als gevolg dat mijn paarden al maanden weer op paddocks heb staan en ruim 4 ha hooiland dit jaar. Ik krijg de laatste tijd sterk het vermoedde dat er meer aan de hand is en deze invalshoek zou mischien voor mij een doorbraak kunnen zijn voor al ons gezoek en proberen.

Wij gebruiken geen gif op het land, geen injecteren, geen kunstmest, geen mest met wormenkuren, compost stalmest van weidekoeien en paarden minimaal 1 jaar gecomposteerd met stro en vlas. Het land wordt per stuk maximaal 3 maanden begraasd en is alles behalve gefrustreerd.

Ik wacht nu op de nieuwe grondmonsters en hoop dat ik daar iets uit af kan leiden want volgens mij gaat er gewoon ergens iets niet goed. Wellicht kom ik via dit artikel een stuk verder.

Isabel van der Made schreef op zondag 17 mei 2009, 23:30:


Ja joh als ik mijn hengst rij dan trek ik gelijk de stang aan om hem in de krul te trekken....
Haal eerst maar eens een bril en bekijk de foto eens beter, geeft commetaar op mijn houding en ga inhoudelijk in op wat je ziet op de foto.
Als je dat kan dan ben ik bereid een discussie met jou aan te gaan over hoe paardrijden eigenlijk werk en dan met de nadruk op klassieke dressuur.

Aan Suzanne.
Dank je wel voor het compliment.
De schimmel is Aurilla Gold, mijn 18 jarige arabische dekhengst die zijn hele leven zwaar mishandelt is door mij. heb namelijk heel veel met meneer gedaan (Endurance, cross, springen, trek, dressuur en heel veel lekkere lange ritten in het bos).
We zijn samen begonnen, ik als 14 jarig meisje en hij als een 4 jarige onbeleerde hengst, samen zijn we Z2 dressuur geworden met alleen maar heel veel plezier.
Ondertussen heb ik meerdere heerlijke kinderen van hem.
Momenteel rij ik alleen maar heerlijke buitenritten met hem en zo af en toe een demotratie voor arabierenmensen waar vooral de band die je met dit type paarden kan hebben centraal staat.

muriel schreef op maandag 18 mei 2009, 9:36:


Ik hoop dat je door dit artikel weer wat meer inzicht hebt gekregen, voor mij heeft het een aantal vragentekens weg kunnen halen.
Ik heb niet het probleem van hoefbevangenheid maar wel een paard wat heel allegisch reageert op iets wat wij in ons gras hebben zitten.
Ga haar dan nu ook heel gericht laten testen en kijken of ik gras en hooistalen getest kan krijgen.

muriel schreef op maandag 18 mei 2009, 9:36:

Ik vind het ECHT een heel mooi paard!!Bedoel er niks sarcastisch mee en ben gek op schimmel-arabieren en wil ECHT graag weten wie het paard op de foto is!
P.S.Mijn shet staat overdag met graasmuilkorf op stripbegrazing en 's nachts samen met mijn paard (schimmel-arabier,haha) op een paddock met oud hooi en liksteen.Als ik hem een uur per dag meeneem met buitenrijden gaat t goed,bij te weinig beweging gaat t mis.Strip is dagelijks 10m2 erbij,is dat teveel?Ik kijk elke dag op fructaanindex en bij alles hoger dan laag blijft hij in de paddock.

Suzanne Graauw schreef op maandag 18 mei 2009, 10:16:

Oh en Aurilla Gold ken ik,we hebben samen een TRECtraining gedaan in Eersel!!
Wij waren die andere schimmel-arabier dus

Suzanne Graauw schreef op maandag 18 mei 2009, 10:18:


Hahahahah Jouw naam kwam me al zo bekent voor.
Wat is het dan ook weer een klein wereldje, maar oei dan kan jij Muriel vertellen hoe erg ik mijn paard mishandel.....
Lol vooral zoals hij zich gedroeg bij het springen, beestje stond toen met losse teugel te piafferen omdat hij springen zo ontzettend leuk vind....

Ik meot bekennen dat ik liever een vosje hebt maar op een kleur heb ik nog nooit kunnen rijden dus oook mijn schimmelmonsters vind ik helemaal te gek.