Sandra van Bommel schreef op zondag 7 februari 2010, 11:14:


Moeilijk hoor. Ik herken het twijfelen daarover, heb zelf een chronisch ziek ezeltje. En heb in het verleden voor dezelfde vraag gestaan met betrekking tot een aantal andere dieren (en mensen).


Ik zou als Amber mijn paard was ervoor kiezen haar voorlopig te laten rondopen. Ik denk dat een paard dat liever dood zou zijn een sterk verminderde belangstelling voor eten heeft en zich afsluit, in zichzelf keert.

Als ze mijn paard was zou ik er mee gaan clicker trainen. Dat is totaal anders dan het werk waardoor ze getraumatiseerd is; je kunt elke associatie daarmee gemakkelijk vermijden. Ze hoeft - zeker in het begin - geen halster om en je hoeft geen hulpen te geven in de vorm van fysiek contact (fysieke druk is niet nodig, zelfs niet heel voorzichtig). Laat daarbij ook elke vorm van andere druk weg, door geen verwachting te hebben van wat ze zou móeten doen.

Bij een paard zoals Amber zou ik gewoon in de wei beginnen, bewust op gras. Want wil ze liever grazen ipv meedoen aan het clickerspel? Prima, aan haar de keus.

Op die manier kun je ervaren wat ze zelf aan gedrag aanbiedt, dus wat ze zelf leuk vindt om te doen in ruil voor - als ze het "clicker spel" eenmaal doorheeft - de fun van het oplossen van een puzzeltje / een mentale uitdaging (wát moet ik doen, zodat jij clickt en ik weer een beloning kriijg?), de fun van het samen bezig zijn (met iemand die je vertrouwt, iemand waar je graag bij bent), en in ruil voor kleine voerbeloningen.

Als je op gras begint zijn die voerbeloningen alleen de moeite waard voor haar, als ze het *spelletje zélf * leuk vindt. Ze zal zich niet forceren (niet mentaal en niet fysiek) als ze ook de vrijheid krijgt om niet (meer) mee te doen.

Misschien zorgt clickeren met Amber alleen voor wat gewenste afleiding (mentale uitdaging) en een prettig samen zijn met jou en niet meer dan dat. Prima.
Of misschien zorgt clickeren ervoor dat je Amber uiteindelijk kunt helpen haar trauma's voor bijvoorbeeld de trailer kunt laten overwinnen. Dat zou fijn zijn, want dan kunnen er bijvoorbeeld foto's gemaakt worden waardoor een duidelijker beeld ontstaat van de schade in haar lijf. Misschien blijkt dat ze het leuk vindt (na een tijdje) om samen met jou te wandelen. Ook dat kan een verrijking van haar leven zijn.

Het is niet dat ik denk dat een leven voor haar als grasmaaier per definitie niet de moeite waard is, zeker niet! Maar mbv clicker training kun je haar uitnodigen om te tonen of ze vérder nog iets wil , of ze het fijn vindt om afleiding en/of een mentale uitdaging erbij te hebben.

Als je handvatten wilt hoe je dat dan in de praktijk precies zou kunnen doen, vraag maar! Ik vind het leuk om daarin mee te denken, en dat geldt vast ook voor Piet, voor Eva, voor Inge en wellicht nog andere mensen. Via het forum of via privé mail; wat je wilt.

Sterkte / succes,
Karen

Hoi karin,
Bedankt voor het meedenken, maar ik clicker al een hele tijd met amber (en de andere paarden) Dat was nl haar enige ingang, want toen ze hier kwam, had ze zich volledig afgesloten voor de wereld en was vaak catatonisch.
De oorspronkelijke bedoeling was om dan later idd te wandelen en lange teugelwerk te doen, maar verder dan een enkel spelletje, wil ze niet gaan.
Eenvoudige clickerspelletjes doe ik dus wel met haar, want dat wil ze ook.
Maar daarmee houdt het dus op.

Afgesloten is ze nu niet meer en ze heeft interesse in eten. Maar goed... dat had mijn hafje ook en die was er enorm slecht aan toe. Die wilde uiteindelijk ook niet meer geborsteld ed worden terwijl hij voorheen gek was op aandacht.
Dus eten alleen zegt niet zoveel.
Maar amber vindt kroelen wel nog fijn, zolang je haar manenkam en schoft met rust laat.

Ga haar ook niet meteen laten afmaken hoor. Maar ik stel mijzelf wel de nodige vragen...

Hoi Sandra,

Het is een o zo bekend dilemma. En ik ben bang dat het dat wel zal blijven!

Het wel willen eten en drinken zegt voor mij ook niet zoveel over de kwaliteit van leven. Ik heb een heel oude geit gehad, die op een gegeven moment door haar pootjes zakte en niet meer op kon staan. Ze lag gewoon op haar buik, met de kop omhoog. Ze mekkerde als we bij haar kwamen en at en dronk wat we haar aan boden. En ook meste en plaste ze nog, wat uiteraard een smeerboel gaf op de vloer onder haar. M.a.w.: het koppie werkte nog, maar de pootjes konden niet meer. We hebben haar in laten slapen, omdat ze volgens ons geen kwaliteit van leven meer had, maar ik weet niet hoe ze daar zelf over dacht.

Het is altijd zo ontzettend moeilijk om in te schatten hoe een dier zich voelt. Ik zou haar gewoon in het land laten lopen en, wat je al doet, een beetje met haar clickeren om haar aandacht te geven. Af en toe kan je misschien proberen ietsje verder te gaan met haar aanraken, maar mijn ervaring is dat het ene paard daar wel van houdt en het andere niet. Onze Willem is bijv. een enorme knuffel, maar Boully moet daar niets van hebben. Die staat het liefst gewoon lekker bij je zonder aangeraakt te worden.

Moeilijk hoor! Houd vooral goed je zelf in het oog. Ook jij moet je er nog wel bij voelen!

Els

bedankt voor je reactie. Met die geit hebben jullie het enige humane gedaan lijkt me. Maar idd... eten en drinken zegt niet alles. Is veelal toch instinct, denk ik.
Typisch genoeg houdt ze wel van aanraking. Kroelen in nek, aan de oren en haar hoofd vindt ze heerlijk. Alleen die manenkam en schoft he... en bij heupen/si gewricht. Oorzaak dat ze daar niet graag aangeraakt wil worden is pijn, lijkt me.
Inderdaad heb ik alle plannen om haar nog wat soepel te maken maar laten varen en hou ik het op spelletjes.
Maar het blijft moeilijk te bepalen waar je grenzen moet trekken en of een paard al dan niet veel pijn heeft...
De janken niet he.

Mensen beoordelen kwaliteit van leven heel verschillend. Wat de een nog best de moeite waard vindt, vindt een ander verschrikkelijk - voor het dier of voor zichzelf - of gewoon lastig, vervelend of zonde van het geld.

Wij hebben een manke kip die al jaren op 1 poot over ons erf hobbelt. Doordat er overal bakken eten staan overleeft ze prima, ze is gezond en vrolijk. Ze heeft haar eigen manieren bedacht om met haar handicap te leven. Toch komen hier zo nu en dan mensen die het "niet aan kunnen zien".

Ieder levend wezen wil leven, dat is de grootste drijfveer. Met of zonder handicaps. Als jouw paard haar leven kan en mag aanpassen aan haar handicap, dan zie ik persoonlijk geen reden om haar leven te beëindigen.
Ondraaglijke pijn zou dat wel zijn, maar in hoeverre dat aan de orde is weet ik niet. Ik denk wel dat stoppen met eten een goede indicator kan zijn. Net als bozigheid en iedereen uit de weg gaan. Wat is er eventueel met pijnstilling nog te bereiken?

Ik vraag me ook af in hoeverre ze misschien door rust, onbelaste beweging en therapie nog zou kunnen herstellen of verbeteren?

Ik ben het met je eens dat het instinct om te leven sterk is, ondanks moeilijke omstandigheden en dat ieder voor zich situaties anders beoordeeld.
En natuurlijk mag ze rondhobbelen zolang ze de kwaliteit van leven voor haar goed genoeg is. Alleen is dat voor mij moeilijk te beoordelen. Op dit moment zou ik zeggen dat ze het nog wel best vindt, zolang niemand iets van haar vraagt. Gewoon rondwandelen op de wei, spelletje doen, kriebelen aan de oortjes.... best.
Maar iets van haar vragen met de link naar 'werk' al is het slechts een paar stapjes in stap, is niet mogelijk.
Ik heb enorm werk gestoken in het onderzoeken van de mogelijkheden zonder ook maar het minste resultaat,
Ja, ze vertrouwt me in de wei volkomen, maar nee... oefeningen doen zit er niet in.
Therapie (chiropraktie, massage, stretching) ed is onmogelijk. De therapeute die haar wilde behandelen heeft de behandeling moeten afbreken omdat amber haar anders door de wei had geschopt.Ze ging volledig door het lint.
Gemeen paard? Nee. Maar het deed pijn. Ze liep daarna nl heel lang slecht en werd 2 weken catatonisch als ik aan haar achterbenen wilde komen
Dus oefeningen en therapie zijn absoluut geen optie meer. Helaas.

Pijnstillers staat ze nu bijna een week op, zonder ook maar het geringste resultaat. Bewegingspatroon (stijf en onregelmatig) is exact hetzelfde en haar gedrag ook; lief met kroelen aan het hoofd en gewoon in de wei(kan er onderdoor en achterdoor enz...) en flippen als het ook maar lijkt op 'oefening'

Maakt verder niet uit. Ze vormt een fraaie grasmaaier. Maar mijn grootste angst is het te missen als de pijn voor haar teveel is...
Want eten en drinken hoeft geen indicatie te zijn en zuur gedrag heeft ze dus bij het 'vragen' van iets, als je wat harder op haar schouders/schoft/manenkam/heupen drukt en ook wel naar de andere paarden.

Hi Sandra,

Is je paard wel rechtgericht.
Ik zie hier bij ons zoveel paarden die scheef lopen en als je alleeen naar ze kijkt dan lopen ze al kreupel.
Door ze recht te richten zijn ze soepel en hebben ze minder pijn.
Als ik niet iedere dag stretch dan voel ik me ook niet goed en doet alles wat pijn.
Veel anders is het niet bij oudere paarden.
Als je wat info wil of je paard recht is of niet stuur dan enkele fotos van je paard van achter bekeken,misschien kan ik je wat raad geven.

Gr.Cedric

Iedereen denkt inderdaad verschillend over de kwaliteit van leven van hun paard. Dát je er in over nadenkt komt alleen maar ten goede van je paard. Er zijn er zoveel die maar wegkwijnen en waar de eigenaren zich niet druk om schijnen te maken .

Ik denk zelf dat het wel of niet eten niet zozeer een indicatie is of een paard het zelf nog wel ziet zitten of niet, maar eerder wel een pijnindicatie. Waar je dan iets mee kan.
Zolang ze zelf nog "paard" kan zijn, en zichzelf goed kan vermaken in de wei, en toch ook prijs stelt op een aai zou dat voor mijzelf voldoende zijn om haar lekker haar gang te laten gaan. Al is het gewoon voor jezelf niet fijn als je dagelijks een ontzettend stijf paard door de wei ziet kreupelen. Dat geeft een gevoel van machteloosheid, zeker als je niets kunt doen, en dan ga je als mens nadenken over zulke zaken.

Ik heb/had dat zelf met onze kleine pony. Die heeft IR, en is al 3 keer hoefbevangen geweest bij ons zonder aanwijsbare reden. Hij moest apart van de andere 2 op de momenten dat zij wel in de wei mochten en hij niet. Hij werd daar zichbaar erg boos om en ging zichzelf zelfs in zijn benen bijten. En áls hij meemag (momenteel de nachten) dan moet hij altijd zijn korf om, alle 4 de seizoenen, jaar in, jaar uit. Hij krijgt elke dag magnesium-chelaat uit een spuitje want met voer krijg ik het niet naar binnen, wat hij vreselijk vind. Toen vroeg ik me ook af in hoeverre het leven nog leuk is voor hem.
Ik heb nu de indruk dat Happy een " happy" pony is, op de momenten na dat hij zijn spuitje magnesium krijgt en ik hem zijn korf omdoe. Dat zijn samen zo'n 20 seconden op 24 uur. Vandaag was hij helemaal door het dolle toen ik met ze ging spelen in de bak . Op dat moment zie ik dat hij gelukkig is, maar krijgt hij weer zo'n slechte tijd, dan zal ik toch weer gaan nadenken. Al zou ik zelf nooit een dier in kunnen laten slapen als het voor mij zelf te lastig wordt. Mensen verklaren mij weleens voor gek als ze zien wat ik allemaal voor mijn dieren doe en hoeveel tijd ik aan ze besteed .

Wie weet lukt het je toch op de een of andere manier om je paard lichamelijk wat beter in haar vel te laten voelen, waardoor ze ongetwijfeld nog een goed paardenleven kan leiden, als grasmaaier, maatje, en misschien nog wel ooit als rijpaard.

Groetjes Jolanda

Heeft ze sociaal contact met andere paarden? Zie je haar wel eens spelen of rennen in de wei?

Interesse in sociaal contact met soortgenoten en kunnen bewegen zijn naar mijn mening tekenen dat het paard het nog de moeite waard vindt.

De kissing spines verklaart waarom opstappen niet mogelijk is. De doornuitsteeksels van de schoftwervels zijn heel lang en raken elkaar gemakkeliijk als er druk vlak achter de schoft ontstaat door bv opstappen of ruitergewicht. Geef je haar iets tegen artrose?

unartica... rijpaard wordt ze nooit meer. D'r rug is kapot. Grasmaaier is ze al en dan lijkt ze best tevreden. Bedankt voor je reactie. was mooi om te lezen.

Christel... ze is wel altijd bij de andere paarden, raakt in paniek als er eentje weggaat, maar kroelen met soortgenootjes en spelen doet ze niet. Ze kan wat zuur zijn tov de andere paarden (en andere dieren)
Ze heeft al div dingen gekregen tegen artrose, zonder dat het zin heeft...

Over rechtrichten... gezien het doen van oefeningen geen optie is met haar, is rechtrichten ook niet mogelijk.

Ooohw oke, ja ik had het inderdaad gelezen, maar tijdens het typen niet meer bij stilgestaan, stom!

Groetjes Jolanda

Sandra van Bommel schreef op zondag 7 februari 2010, 21:47:


Hier eigenlijk hetzelfde verhaal.
Paard wat met rechtrichten misschien wel zou kunnen verbeteren , wordt al vanaf zijn 6de jaar niet meer gereden , wordt dit jaar 14.
De vraag die jij jezelf stelt , wordt hier ook geregeld gesteld.
Waneer is het genoeg , en wat moet het paard laten zien waneer je zelf het idee hebt de juiste beslissing te kunnen nemen , ten voordele , maar ook ten nadele van het paard.
Maike kan zich nog steeds vrolijk uiten , zie foto. .3 a 4 dagen na deze foto was hij strontkreupel , en hebben we het er weer over gehad ,... nu dan???

Als ik hem in alle vrijheid , dus zonder halster of touw of wat dan ook , zijn rechter achterbeen in het spoor van zijn rechter voorbeen wil krijgen , dan gromt hij , oren in de nek , bijtbewegingen naar mij , en dat zelfde paard kan een uur op mijn hand zitten sabbelen , of in mijn neus zachtjes bijten.
Rechtrichten zit er niet meer in. Zou wel kunnen hoor , maar ik doe het hem niet meer aan. Hij is te ver heen , en het kost hem teveel , en ik wil ,en Kan hem niet dwingen , want is wel duidelijk dat het hem veel pijn doet.
Maike weet niet beter , ik wel , dus dat maakt het moeilijk , niet voor Maike , maar wel voor mij........

Ik zie het wel. Heb zelf het idee dat als hij nog steeds gek kan doen , en het ook doet , dat het dan nog wel goed zit. Maar hij gaat niet meer naar de kliniek , morgen flinke koliek? dan is het gedaan. Been gebroken? dan is het gedaan. Dan geen dingen meer proberen , er is genoeg geprobeerd , zoon beetje zijn hele leven lang. Maar ook bij mij is er nog een groot onbesproken grijs gebied , maar je kan niet alles voorzien. Het hangt van zoveel factoren af , zowel emotioneel als financieel.

Toch is het per paard , maar ook per eigenaar erg verschillende waar je de grenzen legt , en dat moet je uiteindelijk zelf doen.
Sterkte!!

Gr Esther

Bedankt esther... je begrijpt het wel. Ik heb dat met Amber ook. Ze reageert ook zo enorm gefrustreerd als je haar wil helpen soepel te maken. Heb het lang geprobeert, ook met clickeren, maar ze wil het absoluut niet. Kan het misschien ook niet.
Nog afgezien dat het haar waarschijnlijk ook niet meer zou helpen, gezien de achtergrond en de schade die ze al heeft opgelopen.
En idd datzelfde paard kruipt bijna op mijn schoot om te kriebelen en gewoon aandacht te krijgen en is met de gewone huishoudelijke dingen gewoon betrouwbaar.
Met clickerspelletjes staat ze voorop, zolang het puur om spelletjes gaat. Als ze je ervan verdenkt dat je haar een oefening wilt leren, is het voor haar af. Maar targetten en andere kleine dingetjes zijn leuk.
Dat targetten heeft trouwens enorm tijd en geduld gekost,want ze nam geen initiatief. Stond daar maar voor zich uit te staren zonder iets te proberen. Nu ze durft te targetten, en dat ook enthousiast doet, durft ze ook mij te onderzoeken, zelf aandacht en kriebels te halen en dingetjes uit te proberen, dus ik heb er wel veel mee gewonnen.
Bovendien gebruik ik het bij de bekapster, want amber vindt het moeilijk om voetje te tillen, maar tegenwoordig doet ze erg haar best en geeft redelijk netjes aan als ze ff moet rusten. Bekapster werkt ook met kleine beetjes en met veel geduld, dus dat gaat prima nu,
Ik gebruik het ook bij de da bij onderzoek en dergelijke. Dus het clickeren is dus wel waardevol voor mij.

Echt gek doet ze nooit. Als ze schrikt of de rest wegrent, rent ze wel mee, soms in draf en tegenwoordig zie ik haar een galopje soms zelfs een stijf bokje maken. Feit dat ze dat doet, vind ik wel goed. Want de eerste 8 maanden zat dat er niet in. Maar ze doet het slechts zelden en ze gaat momenteel ook zelden liggen.
Rollen doet ze weer wel en dat staat ze best redelijk goed op.

Maar we zullen zien...
Overigens heb ik wel hetzelfde als jij... Als ze iets erboven op krijgt wat intensieve medische zorg nodig heeft en veel ellende voor haar met zich meebrengt, is het voor mij ook afgelopen.
Geen klinieken of andere ellende meer.
Die grens heb ik destijds ook met toon getrokken en dat doe ik ook met haar,

groetjes, sandra

Hoi Sandra,

dit is ontzettend moeilijk, maar wel waar je soms mee te maken krijgt.
Misschien is het je ding niet zo, maar dit lijkt mij bijvoorbeeld wel iets om aan een dierentolk te vragen.Je kunt bijvoorbeeld vragen wat nu voor Amber nog de moeite waard is, wat ze nu nog leuk vindt, hoeveel last e heeft van haar lichaam , en wanneer het voor haar genoeg is, en op welke manier ze dat zal laten zien.
Misschien kan het wat twijfel wegnemen.
Ik zou het niet via e-mail doen, echt iemand laten komen kijken naar het dier .
Sterkte!