Piet schreef op vrijdag, 10 september 2004, 15:14:
> Ik zit dit te volgen , even een vraagje tussendoor: is jou
> mate van dominantie te vergelijken met de rol van de
> traditionele turk tov zijn vrouw, het huwelijkse samenzijn
> van Nederlandse echtparen uit de jaren vijftig of het
> moderne huwelijk van tegenwoordig?
Piet, ik snap je vraagje echt niet....
Mijn "mate van" - of bedoel je vorm van? - dominantie t.o.v. wie? Els, Draupnir, mijn - of andere ponies, mensen, Frans, jou?
Ik geef al een paar keer aan dat zover ik weet "dominantie" slechts als deel van een sociaal proces BINNEN een soort is gedefinieerd.
Als het erop aan komt is mijn wil wet in mijn ponyfamilie mocht je dat bedoelen... maar ik kan me dus niet eens meer een erop aan komende situatie herinneren. En of dat onder "dominantie" valt heb ik zware twijfels over.
Ik heb even een resumé bij elkaar gezocht over "Sociale rangorde"; misschien helpt dat ons weten waar we het over hebben:
-Valt onder: Agressie tussen soortgenoten.
-Sociale rangorde gaat als begrip uit van de fundamentele (genetische) ongelijkheid tussen individuen van sociaal levende soorten, en is bepalend voor hun gedrag. Dominantie heeft daar een dubbelrol in: enerzijds als deel van het verwerven van een meer leidende positie hetgeen agressie aan het gedrag toe voegt, anderzijds als middel om agressie te vermijden, en efficiency te verhogen, vanwege betrouwbaarder rollenpatronen. De evolutionaire druk naar sociale rangorde is overduidelijk.
(Eibl-Eibesfeldt).
-Pikorde als sociale rangorde (Schjelderup-Ebbe): ons allen als begrip bekend denk ik (anders even googlelen). Minder bekend is dat pikorde in driehoeksverhouding of zelfs circulair kan werken. In pikorde houden de hoogstgeplaatsten zich overigens duidelijk in (de kippenexperimenten). Pikorde hoeft niet lineair en kan dus heel ingewikkeld.
-Geslachtshormonen hebben duidelijk met rangorde te maken (Alley; Gruhl).
Ook valt dit nmm al af te leiden dat het dominantie-spel er 1 tussen seksueel volwassenen is, en dat rangorde-patronen gecorrelleerd aan geslacht vaak anders verlopen.
-Dan zijn er 2 vormen van dominantie:
absolute dominantie - niet territorium gebonden, en
relatieve dominantie - wel territorium gebonden.
Rangorde, en dominantie, is dus een middel tot beter overleven van een soort, waarbij de risico's en plichten van een dominante individuele positie vaak aanzienlijk zijn.
Uit resumé volgt al waarom ik even zo argwanend aan kijk tegen de
Parelli-spelletjes... omdat ik de elementen daaruit herken als heel verschillend van mogelijk sociale herkomst onder paarden, van juveniel tot leidend. Heel inconsequent eigenlijk. Maar maakt die inconsequentie uit wanneer er tóch al geen sprake is van dominantie tussen mens en paard?!
Misschien moeten we veel meer naar de kippen-experimenten gaan kijken om iets van paarden (waar zo verrekt weinig over gepubliceerd is) te begrijpen... daar komen we echter geen spat verder mee als het om sociale patronen tussen soorten in onze gedomesticeerde situatie gaat.
(Namen van bekende wetenschaps-publicisten tussen haakjes toegevoegd voor wie wil googlelen)
Groeten, Egon
Warboel
