e m kraak schreef op vrijdag 27 april 2012, 15:08:
> Els Kleverlaan schreef op vrijdag 27 april 2012, 14:14:
>
>> Hoi Egon,
>> Als je mij je mailadres stuurt, kan ik je, denk ik, wel verder helpen.
Allereerst even, nu ik eraan denk, een antwoord op een vraag hoe en waarom lichtrijden bedacht is. Dat was ten tijde van Napoleon en absoluut niet met het welzijn van paarden in gedachten. Het eensluidende doel was bereden regimenten die lang zo goed niet waren opgeleid als officieren nog enigzins heel ter plaatse van de komende veldslag te krijgen. Lichtrijden bleek veel comfortabeler voor de ruiters die daarom fitter grotere afstanden sneller konden overbruggen. Toentertijd een militair-tactisch enorm voordeel.
Maar nu.
Ik heb gisteravond voor jullie en omdat ik het leuk vind natuurlijk, doorgenomen:
Vertical forces on the horse’s back in sitting and rising trot
PatriciadeCocq a,b,n, AnneMarikenDuncker c, HilaryM.Clayton d, MaartenF.Bobbert c, MeesMuller a, Johan L.vanLeeuwen a. Journal of Biomechanics 43(2010)627–631
Waarin gesteld wordt dat uit metingen blijkt dat lichtrijden minder grote belastingspieken voor de paardenrug veroorzaakt dan doorzitten.
Deze stelling, weet ik nu, vind ik te kort door de bocht.
Mijn prangende vraag was allereerst waar dan de complementair extra belasting vanwege een verlengd zweefmoment bij lichtrijden blijft, want die MOET ergens zijn.
De verklaring die ik uit het artikel opmaak is dat die door de benen van de ruiter opgevangen en overgebracht wordt (dat hebben ze nu net niet gemeten maar wordt aangenomen - nee ho, dat is wel gemeten maar in een ander onderzoekje waar ik op terug kom).
Nou, dat geldt dan dus alleen bij die vormen van (ver)lichtrijden waarbij niet gezeten wordt, m.a.w. de impuls niet vanuit de zit komt, en tweedens hangt of staat het resultaat dan bij waar je precies meet. Immers, of de krachtvector nu overgebracht wordt via stijgbeugel, dij van de ruiter, of via de zit zelf blijft het naar mijn idee niet uitmaken omdat het cumulatief geheel dat op dat zadel zit aan die constante werking van zwaartekracht onderhevig is. Hetgeen overigens ook toegegeven wordt.
Nu kan ik mij zoals eerder gezegd wel voorstellen dat de extra magnitude die door zweefmoment wordt veroorzaakt ietwat in tijd uitgesmeerd wordt en daarom dus gedempt via beenwerking van de ruiter. Dit werkt dan uiteraard het best wanneer er nauwelijks nog van zit sprake is en de vectoren uit fase zijn, maar zo (als in feite niet zitten) heb ik de biomechanica van lichtrijden nooit begrepen.
Zoals ik lichtrijden begrepen heb komt de "truuk", de impuls die tot zweefmoment van de ruiter leidt vanuit de beweging van het paard. Op dat moment is er dus een vergrote drukmagnitude (de afzet, vergelijk het maar met een sprong). Dan komt er een zweefmoment van de ruiter teneinde "een stap over te slaan" waarna de ruiter terug in het zadel belandt wat wederom een drukpiek veroorzaakt die overgaat in de drukpiek van de volgende afzet. Maar ik moest 40 jaar geleden dat lichtrijden zonder zadel leren en later was staan in stijgbeugels uit den boze! Zijn die ideeën zo veranderd?
Daarom blijft mijn stelling dat lichtrijden tot grotere magnituden moet leiden dan doorzitten en de conclusie uit deze metingen te kort door de bocht is, maar mevr. de Cocq blijft van harte uitgenodigd het tegendeel te bewijzen.
Mijn gedachten, als ik probeer na te denken over deze metingen, gaan eerder uit naar een grotere, betere verspreiding van druk door actievere beenwerking van de ruiter, maar die actievere beenwerking zou er denk ik net zo goed bij doorzitten kunnen zijn.
Een tikje fnuikend zou ook kunnen zijn dat dit allemaal (nou, allemaal... 13 metingen bij 2 paarden vind ik, ook uit statistisch/methodisch oogpunt, wel weer wat erg karig; ik had graag als uiterste minimum 6 ruiters uit 3 hippische subculturen met 6 paarden gezien, waarbij de ruiters alle 6 paarden rijden, dus 36 metingclusters) metingen bij FEI-dressuur gereden paarden zijn wat misschien geen recht doet aan de grote diversiteit in paardrijstijlen. Als uitdrukkkelijk alleen de FEI-dressuur interessant is moet je dat erbij zeggen nmm, maar dat blijft de waarde voor alle andere sterk verminderen en ondergraaft daarom de algemene geldigheid.
Hetgeen allemaal toch uiteindelijk niets af doet aan het simpele feit dat het goed blijft te bedenken waar de kracht die door zweefmoment wordt veroorzaakt naartoe gaat. Want dat loopt denk ik aardig op; het zou me niet in het minst verbazen dat een ruiter die in het zadel ploft op dat moment 300-400 kg weegt. Daar hoef je naar mijn stellige verwachting niet veel bijzonders voor te doen. Ik heb indertijd, nog voor mevr. Clayton met die mooie metingen kwam, berekend hoe krankzinnig de druk op bitten kan oplopen en dit werkt ongeveer op dezelfde manier.
Nu moet mijn gezeur niet zo worden opgevat als zou ik dit geen goed onderzoek vinden. Ik ben juist blij dat het gedaan wordt. Alleen is mijn conclusie eruit een andere, mijn stelling zou zijn: Een dij/been-actieve wijze van rijden kan minder piekbelastend voor de paardenrug uitpakken. Hoeveel minder piekbelastend hangt dan af van in hoeverre de krachtvectoren via zit, dijbeen en stijgbeugel (indien aanwezig) t.o.v. elkaar uit fase zijn.
Vervolg in volgende post.
Warboel
